Chayoten (xu xu)
Özgül annem sana gelirken xuxu getirecek. …Taniyormusun? Tanimiyorum kattiyen arkadasim bana anlatti tarif etti bir türlü cikartamadim ne oldugunu? Arkadasim Portekiz’li ve annesi buraya tatile gelicek ve benim cicek hastaligimi cok iyi biliyor. Simdiye kadar ne kadar cesit tohumlar yollandi bana taa Portekiz’den simdide gelirken bu sebzeyi köklü olarak bahceye dikmem icin getirecekmis. Eh artik benim sevincimi görmeyin hic duymadigim, tanimadigim bir sebze gelicek bana. Benim sevincim ve merakim onlarida sardi ve mail ile bana bu güzel sebzenin resimlerini cekip yolladilar. Resimler geldikten sonra aklimiza Internetten bilgi almak geldi.
Internetten Chayoten (xuxu ) hakkinda bilgileri alinca, sevincim ve hevesim bir kat daha artti. Büyük supermarketlerde bir kac sefer rastlamistim bu sebzeye meger sebze imis ben onu meyva diye tahmin etmistim gördügümde ama nasil yenilecegini bilmedigim icin almaya cesaret edememistim. Görünüsünde hakikaten bir meyva havasi var. Botanik olarak ismi Chayoten ama Portekiz halkinin dilinde xuxu olarak taniniyor (okunusuda susu).
Cok hevesliyim, ilk önce bir yeni dikilecek bitkiye sahip olacagim, ikincisi ise yemek tarifleri. Bu sebzenin tariflerini arkadasimin annesinden alacagim ve pisirince tabiki siteyede hemen ilave edecegim. Bitki gelmeye hazirlansin ben sabirsizligimdan sizlere simdiden onun hakkinda bilgi vermeye ve Portekiz’den arkadasimin babasinin (Antonio Elias Claudio) cektigi resimlerle size Chayote’yi (xuxu) tanitmaya karar verdim. Belkide icinizde bu bitkiyi, sebzeyi taniyanlar vardir ve bir kac tane yemek tarifini sitelerine koymak isterler.
Chayoten cabuk saran, tüylü yaprakli, kabakgiller ailesinden bir bitki. Olmus meyvasi form ve büyüklük bakimindan ince uzun bir Armut’u andirir. Ince kabugu yesille sari renge kacar, hafif dikenlidir. 7 – 15 cm büyüklügünde, 250- 400 gr. agirligindadir. Meyvanin ic kismi beyaz ile yesil arasinda, tadida salataliga yakindir. Chayoten’in bir tane cekirdegi vardir ve sasilacak bir sey bu cekirdek yenilebilirde.
Sira geldi yetistigi diyarlara: Chayoten Mexika daglari, orta Amerika ve Brezilya’dan yayilmistir. Aztekler zamaninda günlük yenilen sebzeler arasinda imis Chayoten. Simdiki zamanimizda da Hindistan, Orta Amerika, Afrika ve orta Akdeniz memleketlerinde yetistiriliyor Chayoten.
Chayoten cok az kalorisi olan bir sebze. Minerallerden ayri, Kalium, Calsium, Demir, Vitamin A, Albumin (Eiweiß), Karbon Hidrad (Kohlenhydrate) ve Vitamin C bulunurmus Chayoten’da. Bütün bu bilgileri gece ugrasip Internetten topladim birlestirdim.
Hiç böyle bir bitki dikkatimi çekmemişti. Şimdi marketlerde gözlerim xuxu arayacak. Tabi ilkönce senden tarifleri alacağız.
Teşekkürler Özgül xuxu ile tanıştırdığın için.
Özgül Hanım bu meyveden annemlerin bahe evinde de yetişiyor ama turuncu rengi, ve bahçivanımız ekti bunu, adını da cennet meyvesi mi ne diyor, aynı form ve şekilde, üstü dikenli gibi, sanki masa süsü gibi parlak ve bizim oradaki turuncu, ben ilk gördüğümde bana biblo gibi bişi olarak aldıklarını sanmıştım, ve içini böldüğümde de kırmıız kırmızı düğme gibi çekirdekleri çıkmıştı, öyle güzel bir meyve ki dışından baktığında dokunmaya çekinirsin, acaip bir albenisi vardı, Geçen hafta gittiğimde kurumaya yüz tutmuştu, bulbilirsem bir fotosunu gönderirim bulamzsam artık seneye, ben de çok merak ediyordum gerçek adını. Acaba aynılar mı ki?
Özgül, okurken sırıttığımı farkettim. Hoşuma gidiyor böyle şeyleri öğrenmek. Merak ettim tadını.
Bir iki sene önce de Tayland meyvelerinin tadına bakmıştım, onlar da çok ilginçti. Doğa ne enteresan değil mi?
Aliye hanımın bahsettiği „cennet meyvesi“ benim Adana’da gördüğüm „Hint inciri“ de dedikleri meyve olmasın sakın? Çünkü sen tek çekirdeği olduğunu söylemişsin xuxunun. Hint incirinin cennet meyvesi olarak anıldığını duymuştum, içinde de çekirdekleri var. İsterseniz fotoğrafına buradan bakabilirisiniz.
Teşekkürler bu bilgi için.
Başak Hanım yok bunlar onlar değil, sizin sayfanızı da takip ediyorum zaten, benim bahsettiğm meyvenin dış görünüşü aynen yukarıdaki fotoğraf gibi ama rengi böyle canlı parlak bir turuncu ki söyledim ben gerçk değil plastikten bir süs felan sanmıştım, içini açınca tek bir çekirdek değil, böyle pembe kırmızı renklerde boncuk boncuk sanki kolye olacak kadar güzellikte çekirdekleri çıkıyor.
Resmini çekmek şart oldu, artık bu sene olmasa bile seneye umarım
Ben de bu sebzeyi ilk görenlerdenim.Bahçenizde büyütmenizi ve tarifleri doğrusu merak ediyorum.Şimdiden kolay gelsin.
Tuhfecim tesekkürler ilgini cekmis olmasi beni sevindirdi, ben büyük marketlerde ve Asya marketlerinde görmüstüm 🙂
sevgilerle
Aliye senin söyledigin meyvayida merak ettim yalniz dikkatimi ceken cekirdekleri oldu bu benim yazdigim sebzenin tek bir cekirdegi var sen ici cekirdek dolu demissin yani ayni meyva degil aman neolur o meyvanin bir resmini sitene koy cok merak ettim biraz tahmin edebiliyorum ne oldugunu ama yinede resmini görmek sevindirecek beni ve sanirim herkezide.
sevgilerle canim
Basakcim sagol yazdiklarin icin ama senin sayfadada yok. Diyorum ya cok degisik bir sebze ve görünce meyva saniyor insan bugün arkadasimdan ögrendim patates gibi yemek yanina eslik veya corba falan yapiliyormus. Vallahi sizler kadar bende meraklandim tadi bakimindan. Belki bulur ve onlardan gelmeden size resim ve tarifleri yazarim.
sevgiler
Akcahan hosgeldin soframa, sevindim yorumuna, sorma vallahi siteme koydum ve bende meraktayim, insallah güzel bir tadi olan bir sebzedir.
Sevgiler canim
Basakcim, Aliye, Akcahan, Tuhfe bu arada yazmayi unuttum kisacik bir bilgi daha bu sebze ayni üzüm asmasi gibi saran bir yesillikmis yani öyle ortada duran portakal veya elma veya diger agaclar gibi bir agac degilmis.
Hay Allahım yaaaa ne bitkiymiş ama :D, Özgül bu arada teşekkür ederiz bizi ziyaretin için.
Evet aynen öyle, bitkisi sarıyori bir yerlerden akraba benim dediğim bitki ile o, annemlerin bahçesi portakal ağaçları ile dolu, ve evin girişindeki portakal ağacını sarıyor dediğim bitki yalnız dün bahsetmeyi unuttum, bizim bahçedeki bitkinin yaprakları daha küçük, daha yelil ve sanırım daha damarlıydı ve evet çekirdeklerinden ayrılıyor, neyse bakalım?
sorma vallahi Aliye bende annenlerin bahcesindeki bitkiyi merak etmeye basladim, muhakkak sitene resmini koy oldumu diyorumki acaba Papaya olmasin? ne dersin
Sevgilerimle
özgül’cügüm, simdi gördügüm için yeni yaziyorum, bizde de antalya-adana civarlarinda yetisiyor ve adi ‚dikenli kabak‘, genelde kizartmasini tarif ediyorlar pazarcilara sordugunuzda. ben sebze kavurmasina koymustum, yakismisti. çok hos bir yaratik, uzun süre beklediginde çekirdegi kendiliginden filizlenip uzamaya baslayabiliyor, ilginç bir görüntü.
Tamam Tijen aynen tarif ettigin gibi ben internette buldum arastirmalar yaparken, hatta orada bütün meyvayi topragin üstüne koyun kök veriyor diye yaziyordu ve resminide koymuslar, cok hayret ettim simdi merakla bekliyorum gelmesini ve tarifleri senin dedigin gibi Portekizlilerde pisiriyormus. Tesekkürler canim verdigin bilgiye Türkce isminide ögrenmis oldum simdi.
sevgilerimle